Het is mijn vaste overtuiging, dat het toepassen, gebruiken en uitleggen van de Omgevingswet alleen mogelijk is op basis van een betrouwbare informatievoorziening. De maatschappelijke opgaven zijn immers zo complex, dat een begin van participatie en integraal werken zonder betrouwbare informatie niet mogelijk is.
In het afgelopen decennium is hier al op gewezen en het idee van de “Laan van de Leefomgeving” zou voorzien in een opzet voor de ontsluiting van informatie. De “laan” is echter nooit verder tot ontwikkeling gekomen en is blijven steken in een aantal open databronnen (beoogde informatiehuizen). De informatie is vrij beschikbaar en gezien de beheerders ook betrouwbaar en actueel.
Het ontbreken van een voorziening, die de participatie bij de kerninstrumenten binnen de Omgevingswet ondersteunt en visualiseert blokkeert deze processen, althans tilt ze niet naar een hoger niveau (van inspraak naar participatie). Dit heeft bij Ludanta er toe geleid, dat de visie over participatie is doorontwikkeld en nu verder gaat dan alleen “Serious gamen”.
De Omgevingswet vraagt meer van de samenleving. Het gaat niet alleen om het behoud van de fysieke leefomgeving maar vooral ook om het beoordelen van interventies in die leefomgeving. De switch van het beoordelingskader “een goede ruimtelijke ordening” naar “een evenwichtige toedeling van functies aan locaties” zegt op zich genoeg. De verandering van een stukje grond vraagt onder de Ow. om veel meer basisinformatie dan onder de vlag van de WRO het geval was.
De samenhang tussen participatie, integraal werken en informatievoorziening zijn nog steeds de basisbestanddelen voor de transitie van de huidige wetgeving naar het Omgevingsrecht. Idealiter moeten deze drie cirkels geheel over elkaar vallen, maar dat moment ligt nog ver weg. Ik ben van mening, dat ze niet zonder elkaar kunnen en dat de Ow. deze drie factoren stimuleert. Bij Ludanta hebben we daar al een paar jaar ideeën over en dat heeft geleid tot de wens om in eigen beheer een applicatie te ontwikkelen, die een antwoord geeft op alle voorgaande vragen. We hebben daartoe de samenwerking kunnen vinden met Coders Co. uit Amsterdam en gaan gezamenlijk verder als Urbo3D.
Voor het veranderproces blijft Serious gaming een belangrijke toepassing. maar het gaat ons vooral om het op een innovatieve manier faciliteren van de participatie bij de kerninstrumenten. Denk daarbij aan de Omgevingsvisie en het Omgevingsplan, maar ook de programma’s, projectbesluiten en zelfs vergunningen (ongeacht of de participatie verplicht is gesteld door de gemeenteraad). Voor burgers, raadsleden, beleidsmakers en andere belanghebbenden is er mijns inziens een noodzaak om te weten wat de stand van de fysieke leefomgeving is op het moment dat een gemeente of een ontwikkelaar met een initiatief aanklopt. Alleen vanuit dat beeld (snapshot) is het immers mogelijk te beoordelen wat de effecten van zo’n ingreep zijn.
In bovenstaand voorbeeld zijn enkele omgevingswaarden opgenomen. Je kan bijvoorbeeld direct waarnemen welke gevolgen een bouwplan heeft op hittestress of wateroverlast, maar er zijn natuurlijk meer thema’s in te voeren. Dat is afhankelijk van het gebied en het initiatief. Denk daarbij aan geluid, fijnstof of bereikbaarheid.
De participatie bij andere kerninstrumenten gaat niet altijd over de basis bestanddelen, die bepalen of er eigenlijk wel sprake is van een gezonde plezierige leefomgeving. In onze visie zou dat steeds een belangrijk startpunt kunnen/moeten zijn. Vanzelfsprekend os van het in beeld houden van bestaand beleid en sectorale programma’s. Alleen kan je daar als burger moeilijk over meepraten of een mening vormen als je niet vanuit een nulsituatie deze effecten kan waarnemen en beoordelen. Dat ius het wezen van integraal werken en integraal afwegen. Eerst op basis van het relevante informatieoverzicht kan worden bepaald welke factoren (omgevingswaarden) van belang zijn en niet onderhandelbaar en waar de speelruimte zit. Tevens ontstaat er een beeld wat de meerwaarde van een initiatief voor een wijk of buurt zou kunnen zijn. Dit proces willen we met Urbo3D gaan faciliteren.
